kıpti yeri yeri

Meraklısına notlar: Yunanca 'Aigyptos'tan Latince 'Aegyptus'ye dönüşmüs bügünkü Mısır'ın yerli ahalisinin ismi 'Kopt'tur ve dillerinin ismi de 'Koptî' idi. Türkçeye, dönüşerek, 'Kopt' ya da 'Koptî' değil de 'Kıpti' olarak yerleşmiş ve zaman içinde de, Mısır asıllı oldukları düşünülen (ki, bir kısmı öyledir) Çingenelere bu isimle hitap edilmiştir. Hala daha, 'Kıpti' denildiğinde Çingene anlamında kullanıma rastlanır. Tabii, hem 'Kıpti' hem de 'Çingene' kelimeleri zaman içinde sevimsiz bulunmuş ve her ikisinin de yerine giderek 'Roman' kullanılır olmuştur. Romanya kökeni iddiaları yüzünden olsa gerek. Osmanlı'nın Mısır'ı doğrudan yönettiği zamanlarda Kıptiler devlet kurumlarında pek görülmezler, Hırıstiyan olduklarından dolayı Müslüman ahaliye kıyasla, ödemek zorunda oldukları vergiler biraz daha yüksektir. Bu yüzden Kıptilerin Osmanlı'dan pek de fazla memnun olmadıklarını farzedebiliriz. Daha sonra, Kavalalı Mehmet Ali Paşa zamanında, Osmanlı ile araları limoni olan bu grubu, Kıptileri, Mısır yönetiminde yüksek kademelere kadar getirir. İngiliz egemenligi altında da bu durum devam eder, fakat İngiliz yönetimine karşı başkaldırıya destek olurlar. Bir kısmı müslümanlaşmış olmasına karşın çoğunluğu Hıristiyandır ve halen Mısır nüfüsünda önemli yer tutarlar ve yüksek siyasi nüfüzları ise sayılarından daha fazladır. Mesela, eski Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri --dedesi osmanlı tarafından asılmış olan-- Butros Gali de Kıpti idi. [Arap dünyasını BM'de temsile --ayrıca bir de Osmanlı kini olan-- bir Hiristiyan Kıptinin getirilmiş olması manidar olup olmadığı bu yazının konuus değidir.] Yukaridaki bilgiler ile gösterilen kırpık arasındaki yegâne ilişki, kırpıktaki parçada geçen 'Egyptian' kelimesidir ki, onun da parça içindeki kullanımın 'Egypt' ya da 'Egyptian' ile alâkası yoktur. Kısacası, bu yazı herhangi bir şeyle alâkalı değildir.